شوره سر یک اختلال پوستی شایع است که خطر خاصی برای سلامت فرد ندارد؛ ولی حس ناخوشایندی را برای او ایجاد می‌کند و در روابط اجتماعی نیز تاثیرگذار است. همچنین در صورت عدم درمان به مرور زمان می‌تواند ریزش مو را نیز به دنبال داشته باشد.
زمان شروع شوره سر معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ سالگی است و تا ۴۰ درصد از افراد بالای ۳۰ سال را نیز درگیر می‌کند.
شوره سر در واقع همان سلولهای مرده پوست است که می‌ریزند. سلولهای پوستی به طور مداوم بر روی پوست سر ایجاد می‌شوند، بنابراین ریختن سلولهای مرده پوست یک روند طبیعی است. گاهی اوقات سلولهای پوست با سرعتی بیشتر از حالت طبیعی از بین می‌روند و چربی پوست سر باعث می‌شود سلولهای پوست به هم چسبیده و به صورت تکه‌های سفید ظاهر شوند.
شوره سر می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود؛ از جمله خشکی پوست، حساسیت به محصولات مو و بیماری‌های پوستی مانند درماتیت سبورئیک یا اگزما. رشد بیش از حد نوعی قارچ نیز می‌تواند باعث شوره سر شود. این رشد بیش از حد می‌تواند ناشی از استرس، هورمون‌ها، چربی زیاد روی پوست سر یا مشکلات سیستم ایمنی باشد.
علائم و عوارض
علائم شوره سر شامل ظاهر شدن پوسته‌های سفید مرده در مو و روی شانه‌ها، و همچنین خارش و قرمزی در ناحیه سر است. پوسته‌های شوره معمولاً در سراسر پوست سر پخش می‌شوند.
در صورتی که درماتیت سبورئیک علت شوره سر باشد، علائم معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند. پوست سر خشک یا چرب می‌شود و احساس خارش می کند. همچنین با مرگ سلولهای پوستی، آنها تبدیل به پوسته‌های زرد رنگ می‌شوند. معمولا افراد ایجاد این اختلال را با علائم خارش، خشکی و پوسته پوسته شدن پوست سر خود تشخیص می‌دهند. در برخی از انواع درماتیت سبورئیک، علائم می‌توانند در سایر قسمت‌های بدن نیز ایجاد شوند.
پوسته پوسته شدن مایل به زرد یا مایل به قرمز می‌تواند روی خط مو، داخل و اطراف گوش‌ها و یا روی بینی و قفسه سینه ظاهر شود. نوزادان تازه متولد شده ممکن است بثورات ضخیم، زرد رنگ و پوسته پوسته‌ای روی پوست سر داشته باشند که به آن کلاه گهواره می‌گویند.
انواع شوره سر
شوره سر بسته به نوع پوست کف سر دو نوع کلی دارد:
شوره سر خشک: این نوع از شوره رایج‌تر بوده و معمولاً در فصل زمستان رخ می دهد. در واقع حمام کردن و دوش گرفتن با آب گرم می‌تواند سبب خشکی و پوسته پوسته شدن پوست سر شود. افرادی که موهای خشک و مجعد دارند اغلب از این نوع شوره رنج می‌برند. این نوع از شوره سر معمولا با استفاده از شامپوهای مخصوص پوست خشک به خوبی درمان می‌شود و بهتر است در طول درمان از رنگ کردن موها جلوگیری شود. همچنین ماساژ دادن کف سر با روغن‌های مخصوص به کاهش خارش، تحریک گردش خون و تغذیه پوست سر کمک می‌کند.
شوره سر چرب: این نوع از شوره زمانی ایجاد می‌شود که روغن سبوم روی پوست سر تجمع پیدا کند این روغن که توسط غدد پوست سر ترشح می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد توده‌ای از تمام سلولهای مرده پوست و ایجاد توده‌های پوستی خارش‌دار شود. سطح استرس و اضطراب باعث مقادیر زیادی ترشح روغن سبوم می‌شود که منجر به ایجاد این اختلال می‌گردد. برای درمان این بیماری می‌توانید با مشورت پزشک، شامپو و محصولات مراقبتی مناسب برای تمیز کردن چربی اضافی پوست سر خود را انتخاب کنید.
درمان و پیشگیری
شوره سر اغلب می تواند یک بیماری مزمن باشد، اما با درمان مناسب می‌توان آن را کنترل کرد. برای درمان این اختلال در مرحله اول موهای خود را با شامپویی غیردارویی بشویید، پوست سر را محکم ماساژ دهید و سپس به خوبی آبکشی کنید. شامپو زدن مکرر پوسته‌ها را از بین می برد، چربی را کاهش می‌دهد و از تجمع سلولهای مرده پوست جلوگیری می‌کند. اگر این روش کمکی نکرد، شامپوهای مخصوص ضد شوره معمولاً مفید هستند. دستورالعمل استفاده بستگی به شامپوی مخصوص استفاده شده دارد. برخی از آنها به صورت روزانه استفاده می‌شوند، در حالی که برخی دیگر فقط یک یا دو بار در هفته استفاده می‌شوند.
هنگام انتخاب شامپوهای بدون نسخه، به دنبال مواد ضد شوره مانند کتوکونازول، سولفید سلنیوم، سالیسیلیک اسید، گوگرد و یا پیریتیون زینک باشید. ممکن است لازم باشد چند محصول را امتحان کنید تا محصول مناسب خود را بیابید.
اگر پس از ۲ هفته داروهای بدون نسخه در بهبود برخی از موارد موفق نبودند و یا اگر سبب وخیم تر شدن وضعیت گشتند، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است لوسیون کورتیکواستروئید را تجویز کند تا روی پوست سر مالیده شود. هرگز بدون مشاوره پزشک از کورتیکواستروئیدها برای مدت طولانی استفاده نکنید. زیرا می‌توانند پوست را نازک کرده و عوارض جانبی دیگری را ایجاد کنند.
برای نوزادان با کلاه گهواره، مقدار کمی روغن مخصوص پوست سر کودک به مناطق خشک سر بمالید تا فلس ها نرم شوند. سپس فلسها را با مسواک زدن ملایم بردارید. سپس می‌توانید موهای نوزاد را با شامپوی ملایم بچه بشویید. اگر این اقدامات کمکی نکرد، در مورد مراحل بعدی با پزشک فرزند خود صحبت کنید.
به طور کلی، شامپوها و لوسیون‌های کورتیکواستروئیدی برای نوزادان استفاده نمی‌شوند، زیرا نوزادان خیلی راحت‌تر از بزرگسالان این مواد را از طریق پوست جذب می‌کنند. اما به طور کلی، کلاه گهواره مسئله نگران کننده‌ای در نوزادان نیست و معمولا در سال اول زندگی نوزاد بدون هیچ گونه درمانی از بین می‌رود.
شوره سر همانند بسیاری از بیماری‌های دیگر به بسیاری از عوامل خارجی وابسته است. برای پیشگیری از این اختلال، نظافت ناحیه سر را رعایت کنید، حداقل سه بار در هفته موها و کف سر خود را بشویید، سطح استرس خود را کاهش دهید، رژیم غذایی سالمی داشته باشید و سعی کنید استفاده از محصولات مو (مانند ژل و اسپری) را کاهش داده و به صورت کنترل شده استفاده کنید.
