زیبایی و جوانتر به نظر رسیدن همواره موضوع مهمی در عزت نفس و زندگی اجتماعی افراد به شمار می‌رود. به گونه‌ای که به گفته انجمن جراحی زیبایی آمریکا، تزریق بوتاکس محبوبترین و پرطرفدارترین روش برای جوانسازی پوست و کاهش چین وچروک در دنیاست. به طوری که در سال ۲۰۱۶، بیش از ۷ میلیون نفر تحت درمان بوتاکس قرار گرفتند.
سازمان غذا و دارو (FDA) بوتاکس را به عنوان درمانی برای معضلات مختلف در حیطه سلامتی از جمله اسپاسم پلک، تعریق زیاد، برخی اختلالات مثانه، لبخند لثه ای و میگرن تایید کرده است.
بوتاکس در واقع یک نوع سم است که توسط نوعی باکتری تولید می‌شود. در این مقاله، به شما توضیح می‌دهیم که چگونه این سم می‌تواند تاثیر درمانی داشته باشد. همچنین موارد استفاده، برندهای مجوزدار، عوارض جانبی و سایر خطرات آن را بررسی خواهیم کرد.
بوتاکس پروتئینی است که از سم بوتولینوم ساخته شده و توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود و در واقع همان سمی است که باعث ایجاد بیماری بوتولیسم می‌شود. با وجود اینکه بوتاکس یک سم است، زمانی که پزشکان از آن به درستی و در دوزهای مناسب استفاده کنند، می‌تواند کاربردهایی در زمینه زیبایی و پزشکی داشته باشد. در واقع بوتاکس با تضعیف و یا فلج کردن موقت ماهیچه‌ها می‌تواند چین و چروکهای پوستی را کاهش دهد.
سم بوتولینوم بسیار خطرناک است. به طوری که برخی از دانشمندان برآورد کرده‌اند که تنها ۱ گرم از شکل کریستالی این سم می‌تواند ۱ میلیون نفر را بکشد و چند کیلوگرم از آن نیز می‌تواند تمام انسان‌های روی کره زمین را از بین ببرد. با این حال، هنگامی که بوتاکس به طور مناسب در زمینه درمانی استفاده می شود، بی‌خطر است و عوارض جانبی کمی دارد.
بوتاکس چگونه عمل می‌کند؟
بوتاکس یک نوروتوکسین است. این مواد سیستم عصبی را هدف قرار می‌دهند و فرآیندهای پیام رسانی عصبی را که باعث انقباض عضله می‌شود مختل می کنند. به این ترتیب این دارو باعث فلج موقت عضلات می‌شود. برای انقباض هر عضله‌ای، اعصاب در محل اتصال انتهای عصبی با سلول‌های عضلانی، یک پیام رسان شیمیایی به نام استیل کولین آزاد می‌کنند. استیل کولین به گیرنده‌های روی سلول های عضله متصل می‌شود و باعث انقباض یا کوتاه شدن سلول‌ها می‌شود. تزریق بوتاکس از ترشح استیل کولین جلوگیری می‌کند و به این شکل مانع از انقباض سلول‌های آن عضله می‌شود. به این ترتیب، سم به سفت شدن عضله‌ها کمک می‌کند.
موارد استفاده از بوتاکس
• جوانسازی پوست و از بین بردن چین و چروک با بوتاکس: این چین و چروک‌ها می توانند در بخش‌های مختلف پوست قرار گیرند و شامل خط لبخند، خطوط پیشانی، خطوط اخم، خطوط اطراف چشم و یا همان خطوط پنجه کلاغی باشند
• درمان تعریق بیش از حد: تزریق بوتاکس می‌تواند برای افرادی که از تعریق شدید زیر بغل و تعریق کف دست رنج می‌برند، راهکار درمانی مناسبی باشد. دراقع بوتاکس با متوقف کردن انتقال پیام عصبی به غدد عرق، مانع از ترشح بیش ازحد غدد می‌شود.
• درمان لبخند لثه‌ای: یکی از علل ایجاد لبخند لثه‌ای، بیش فعالی عضله‌ای است که لب بالایی را بالا می‌برد. تزریق بوتاکس در یک سری نقاط خاص سبب کاهش فعالیت عضله‌ای می‌شود که مسئولیت بالا بردن لب بالایی را دارد. و به این ترتیب باعث ایجاد لبخندی طبیعی و جذاب می‌شود.
• کاهش سردردهای میگرنی: تزریق بوتاکس در اطراف رشته‌های عصبی که مسبب ایجاد درد میگرن هستند، از آزادسازی پیام‌های شیمیایی حاوی انتقال حس درد جلوگیری می‌کند و به این شکل باعث کاهش سردردهای میگرنی می‌شود.
• لیفت طبیعی ابرو: با تزریق بوتاکس می‌توان عضلات پایین کشنده ابرو را فلج کرد و سبب لیفت طبیعی ابرو شد.
• درمان بیش فعالی مثانه: با تحریک شدن اعصاب مثانه در مواقع غیرضروری و ارسال سیگنال به مغز، فرد قبل از پر شدن مثانه به طور مرتب احساس نیاز به دفع می‌کند. بوتاکس با آرام کردن این اعصاب، این بیماری را درمان می‌کند.
همانند هر روش درمانی پرطرفدار و محبوب دیگری، بوتاکس نیز مورد حمله‌ی افراد سودجو قرار گرفته است. و با روانه کردن بوتاکس‌های تقلبی به بازار، سلامت جامعه را به خطر می‌اندازند. در واقع هیچ نوع بوتاکس مجوزدار کانادایی وجود ندارد و هر نوع بوتاکسی با این عنوان تقلبی و بدون مجوز بوده و برای سلامتی شما مضر خواهد بود.
برندهای بوتاکس مجوزدار شامل موارد زیر می‌باشد:
Xeomin: زئومین (ساخت آلمان)
Neuronox: نورونوکس (ساخت کره)
Dysport: دیسپورت (ساخت انگلیس)
MASPORT: مسپورت (ساخت ایران)
خطرات و عوارض جانبی
به طور کلی تزریق بوتاکس عوارض جانبی غیرمعمولی به دنبال ندارد و عموم مردم نیز اندک دردی که هنگام تزریق وجود دارد را به راحتی تحمل می‌کنند. با این حال، بسته به دلیل تزریق و پاسخ بدن فرد، سم بوتولینوم می‌تواند برخی از اثرات ناخواسته را ایجاد کند، از جمله: بی‌حسی، درد خفیف، تورم یا کبودی در اطراف محل تزریق، ضعف ناخواسته موقت یا فلج در عضلات مجاور و عفونت در محل تزریق.
معمولا پس از تزریق بوتاکس ۲۴ الی ۷۲ ساعت طول می‌کشد تا بوتاکس به طور کامل اثر کند و بسته به نوع درمان و نوع برند مورد استفاده، بین ۳ تا ۶ ماه ماندگاری بوتاکس طول خواهد کشید. پس از انجام عمل تزریق، فرد به استراحت احتیاج ندارد و می‌تواند بلافاصله به سر کار و زندگی معمول خود بازگردد.
هزینه بوتاکس نیز به هدف پزشکی مورد استفاده، تعداد واحدهای بوتاکس درگیر و برند مورد استفاده بستگی دارد.
تزریق بوتاکس به هر دلیل و هدفی که باشد، بایستی در مطب پزشک و زیر نظر متخصص واجد شرایط که در این زمینه تبحر داشته باشد، انجام گیرد. اگر نسبت به بوتاکس واکنش آلرژیک نشان می‌دهید و یا در دوران بارداری و یا شیردهی قرار دارید، حتما از انجام بوتاکس خودداری کنید.
پیش از انجام بوتاکس حتما برند مورد استفاده را از پزشک خود جویا شوید. به یاد داشته باشید که این مسئله حق مسلم شماست؛ همچنین پیش از انجام بوتاکس ملاحظات پس از تزریق و عوارض احتمالی را از پزشک خود بپرسید تا با آرامش خاطر تزریق را آغاز کنید.
